Najczęściej stosowanym rodzajem systemów, spośród środków ochrony indywidualnej, są systemy przeznaczone do powstrzymywania spadania z wysokości. Składają się one z trzech zasadniczych elementów: szelek bezpieczeństwa, podzespołu łącząco-amortyzującego i urządzenia kotwiczącego. Zadaniem takiego systemu jest bezpieczne zatrzymanie spadającego człowieka oraz złagodzenie następstw nagłej utraty prędkości.

szelki bezpieczeństwa + podsystem łączący lub łącząco-amortyzujący + podsystem kotwiczący(urządzenie kotwiczące)

TRZY GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA

Niezależnie od licznych zalet takich systemów posiadają one również poważne wady. Najważniejszą z nich jest dopuszczenie do swobodnego spadania, a w konsekwencji konieczność powstrzymania spadania człowieka. Właściwe zastosowanie indywidulanego systemu chroniącego przed upadkiem z wysokości jest skuteczną metodą zabezpieczenia osób pracujących na wysokości. Warunkiem jest jednak uwzględnienie czynników ryzyka jakie mogą wystąpić:

• Minimalną wolną przestrzeń
• Położenie urządzenia kotwiczącego
• Efekt wahadła

Należy je zawsze uwzględnić podczas konfiguracji indywidualnego systemu asekuracyjnego, tak, aby spełniał on swoje zadanie i zapewniał maksymalny poziom bezpieczeństwa dla użytkownika.

MINIMALNA WOLNA PRZESTRZEŃ

MINIMALNA WOLNA PRZESTRZEŃ to odległość jaka powinna być zachowana poniżej poziomu pracy, aby system zabezpieczający mógł zadziałać poprawnie. Do obliczenia minimalnej odległości pod stanowiskiem pracy należy uwzględnić: umiejscowienie punktu zaczepowego szelek bezpieczeństwa, długość podzespołu łącząco-amortyzującego wraz z jego wydłużeniem, lokalizację (wysokość) urządzenia kotwiczącego, a także bezpieczną przestrzeń pod stopami użytkownika po zatrzymaniu upadku.

1. Odległość swobodnego upadku – długość podzespołu łącząco amortyzującego jaka występuję pomiędzy punktem zaczepowym szelek bezpieczeństwa, a urządzeniem kotwiczącym.
2. Odległość zatrzymania upadku – maksymalna długość składnika amortyzującego (np. amortyzatora) wraz z jego wydłużeniem po zatrzymaniu upadku.
3. Wysokość użytkownika – odległość pomiędzy punktem zaczepowym szelek a stopami użytkownika.
4. Współczynnik bezpieczeństwa – minimalna odległość pod stopami użytkownika po zatrzymaniu upadku.

WYSOKOŚĆ LOKALIZACJI URZĄDZENIA KOTWICZĄCEGO

WYSOKOŚĆ LOKALIZACJI URZĄDZENIA KOTWICZĄCEGO, w stosunku do położenia użytkownika (punktu zaczepowego szelek bezpieczeństwa) wpływa istotnie na długość drogi swobodnego upadku. Umieszczenie urządzenia kotwiczącego nad pracownikiem spowoduje minimalizowanie drogi swobodnego upadku. Natomiast podpięcie się do urządzenia kotwiczącego poniżej poziomu pracy znacząco zwiększy drogę upadku i wygeneruje niebezpiecznie dużą siłę udarową powstającą podczas zatrzymania upadku. Zawsze, gdy tylko istnieje taka możliwość należy wykorzystywać (instalować) urządzenie kotwiczące położone możliwie najwyżej.

Lokalizacja urządzenia kotwiczącego wpływa znacząco na generowaną siłę udarową podczas samego procesu zatrzymania upadku, która oddziałuje na pracownika. Potencjał takiego upadku można ocenić za pomocą tzw. współczynnika odpadnięcia tj. stosunku długości upadku do długości czynnej podzespołu łącząco-amortyzującego do powstrzymania upadku.
Obliczamy ją dzieląc wysokości upadku przez długość czynną podzespołu łącząco-amortyzującego. Wysokość upadku mierzy się od momentu, w którym osoba upada, do momentu zatrzymania upadku. Wartość współczynnika jest uzależniona od wysokości umieszczenia punktu kotwiczącego i waha się od 0 do 2. Im niższa wartość współczynnika odpadnięcia, tym mniejsze siły uderzenia, natomiast im wyższa wartość, tym większe będą siły występujące zarówno na pracownika jak i na cały system asekuracyjny w tym urządzenie kotwiczące. Określenie współczynnika jest szybkim i prostym sposobem na określenie siły upadku, a nie dokładnym pomiarem siły uderzenia.

EFEKT WAHADŁA

EFEKT WAHADŁA jest niebezpiecznym efektem ubocznym spadania polegającym na wahadłowym charakterze swobodnego upadku, podczas którego pojawia się ryzyko uderzenia w przeszkody znajdujące się z boku. Podczas tego zjawiska dochodzi do przemieszczenia się pracownika zarówno w pionie jak i poziomie. Do takich sytuacji dochodzi podczas zbyt dużego oddalenia się w poziomie od urządzenia kotwiczącego. Ryzyko upadku wahadłowego występuję bardzo często na dachach w strefach narożnych. Brak dodatkowego punktu kotwiczącego tzw. anty-wahadłowego lub jego nieprawidłowa lokalizacja zwiększają ryzyko wystąpienia efektu wahadła.
W wielu przypadkach droga swobodnego upadku jest nie przewidywalna a przez to niebezpieczna w skutkach. Gdy dochodzi do upadku z efektem wahadła, zwiększa się również ryzyko uszkodzenia sprzętu asekuracyjnego, a samo efekt zakończy się dopiero po wytraceniu całej energii kołysania.

Zawsze należy dążyć do minimalizacji ryzyka wystąpienia efektu wahadła, a w wypadku konieczności przemieszczania się w płaszczyźnie poziomej na dużym obszarze, instalowaniu poziomych systemów zabezpieczających (linowych, szynowych) lub częstego zmieniania punktu kotwiczenia.

1. Efekt wahadła przy upadku. Brak punktów kotwiczących antywahadłowych.
2. Efekt wahadła zneutralizowany dzięki zastosowanemu punktowi kotwiczącemu anty-wahadłowemu.

Zawsze przed rozpoczęciem pracy w ramach oceny ryzyka trzeba dobrać właściwy sprzęt indywidualny, który tworzyć będzie system zabezpieczający przed upadkiem z wysokości. Konfiguracja sprzętu powinna uwzględniać odpowiednie parametry użytych składników do rodzaju i charakteru wykonywanej pracy. Należy zapoznać się z informacjami zawartymi w instrukcjach użytkowania sprzętu oraz stosować się do nich.